जन्म आणि प्रारंभिक जीवन : तीर्थंकर पार्श्वनाथ यांचा जन्म सुमारे २ हजार ९०० वर्षांपूर्वी वाराणसी येथे झाला. वाराणसीमध्ये अश्वसेन नावाचा इक्ष्वाकु वंशाचा क्षत्रिय राजा होता . त्यांची राणी वामा हिने पौष कृष्ण एकादशीच्या दिवशी अत्यंत तेजस्वी पुत्राला जन्म दिला, ज्याच्या अंगावर नागाचे चिन्ह होते. गरोदरपणात वामा देवीला एकदा स्वप्नात साप दिसला होता, म्हणून त्या मुलाचे नाव 'पार्श्व' ठेवले गेले. त्यांचे सुरुवातीचे आयुष्य राजपुत्र म्हणून व्यतीत झाले. एके दिवशी पार्श्वाने आपल्या वाड्यातून पाहिले की गावकरी पूजेचे साहित्य घेऊन एका बाजूला जात आहेत. तेथे जाऊन त्याने पाहिले की, एक तपस्वी पंचग्नी जाळत आहे, आणि अग्नीमध्ये सापांची जोडी मरत आहे, तेव्हा पार्श्व म्हणाले - 'निर्दयी धर्माचा उपयोग नाही'.
फक्त ज्ञान : काशीमध्ये 83 दिवसांची कठोर तपश्चर्या केल्यानंतर त्यांना 84 व्या दिवशीच ज्ञानप्राप्ती झाली . त्यांनी पुंद्र, ताम्रलिप्त इत्यादी अनेक देशांना भेटी दिल्या. ताम्रलिप्तामध्ये त्यांचे शिष्य होते . पार्श्वनाथांनी चतुर्विध संघाची स्थापना केली ज्यात श्रमण, श्रमणी, श्रावक, श्राविका यांचा समावेश आहे आणि आजही जैन समाज त्याच स्वरुपात आहे. प्रत्येक गण एका गणधराच्या हाताखाली काम करत असे . सर्व अनुयायी, पुरुष किंवा महिला, समान मानले गेले. सारनाथ जैन-आगम ग्रंथात सिंहपूर या नावाने प्रसिद्ध आहे. येथेच जैन धर्माचे 11 वे तीर्थंकर, श्रेयांसनाथ जी यांचा जन्म झाला आणि त्यांनी त्यांच्या अहिंसेच्या धर्माचा प्रचार केला.
ज्ञानप्राप्तीनंतरच, तीर्थंकर पार्श्वनाथ यांनी जैन धर्माच्या चार मुख्य व्रतांची शिकवण दिली - सत्य, अहिंसा, अस्तेय आणि अपरिग्रह.
निर्वाण : शेवटी, आपले निर्वाण जवळ आले आहे हे जाणून, श्री सम्मेद शिखरजी ( झारखंडमधील पारसनाथ टेकडी ) येथे गेले जेथे त्यांना श्रावण शुक्ल सप्तमीला मोक्ष प्राप्त झाला . भगवान पार्श्वनाथांच्या लोकप्रियतेचा सर्वात मोठा पुरावा म्हणजे आजही सर्व तीर्थंकरांच्या मूर्ती आणि मूर्तींमध्ये पार्श्वनाथांची प्रतिमा सर्वात लोकप्रिय आहे. आजही देशभरात पार्श्वनाथांच्या अनेक चमत्कारिक मूर्ती बसवल्या जातात. ज्याची कहाणी आजही जुन्या लोकांनी सांगितली आहे.
मागील जीवन : जैन ग्रंथांमध्ये तीर्थंकर पार्श्वनाथांच्या मागील नऊ जन्मांचे वर्णन आहे. पहिल्या जन्मात ब्राह्मण, दुसऱ्या जन्मात हत्ती, तिसऱ्या जन्मात स्वर्गीय देवता, चौथ्या जन्मात राजा, पाचव्या जन्मात देव, सहाव्या जन्मी चक्रवर्ती सम्राट आणि सातव्या जन्मात देव. आठव्या जन्मात राजा आणि नवव्या जन्मात इंद्र (स्वर्ग) आणि नंतर दहाव्या जन्मात त्यांना तीर्थंकर बनण्याचा बहुमान मिळाला. त्याच्या मागील जन्मांचे संचित पुण्य आणि दहाव्या जन्माच्या तपश्चर्येमुळे ते तीर्थंकर झाले.
माहिती आवडल्यास आपल्या जवळच्या मित्रांना शेयर नक्की करा. अशीच नवनवीन माहिती वाचण्यासाठी माझी मराठी भाषाला फॉलो करा..!
