०८ जानेवारी पृथ्वीचा परिभ्रमण दिन.

दरवर्षी 8 जानेवारी हा पृथ्वी परिभ्रमण दिवस म्हणून ओळखला जातो . आज फ्रेंच भौतिकशास्त्रज्ञ लिओन फुकॉल्ट यांच्या १८५१ साली पृथ्वी त्याच्या अक्षावर फिरते या पुराव्याची जयंती आहे. पृथ्वीच्या फिरण्याच्या घटनेशी आपण सर्व परिचित आहोत. आपला ग्रह उभ्या अक्षावर सूर्याभोवती फिरतो तेव्हा असे घडते.

पृथ्वीचा परिभ्रमण दिवस इतिहास

    पृथ्वी सूर्याभोवती कशी फिरते हे शोधण्यासाठी तत्त्वज्ञ आणि शास्त्रज्ञांना अनेक वर्षे लागली आहेत. इ.स.पूर्व ४७० मध्ये पृथ्वी स्वतःच्या पाठीवर फिरते असा ग्रीकांचा दावा होता. या दाव्याला पुष्टी देण्यासाठी अनेक प्रयोगही करण्यात आले.

       लिओन फौकॉल्ट नावाच्या फ्रेंच भौतिकशास्त्रज्ञाने 1851 मध्ये सर्वात उल्लेखनीय काम केले होते. स्थिर अक्षाभोवती पृथ्वीचे परिभ्रमण दाखवण्यासाठी त्याने पेंडुलम तयार केला. त्याच्या कुप्रसिद्धतेमुळे, हा प्रयोग इंद्रियगोचर दर्शविण्यासाठी वापरला गेला. नंतर, ते ग्रीसमधील पँथिऑन आणि पॅरिस वेधशाळेत प्रदर्शित केले गेले. आजही, काही आंतरराष्ट्रीय संग्रहालयांमध्ये या विशिष्ट प्रयोगाला इतरांपेक्षा प्राधान्य दिले जाते.

पृथ्वीचे परिभ्रमण आणि त्याचे महत्त्व काय आहे?

    एक काल्पनिक रेषा जी थेट पृथ्वीवरून जाते ती अक्ष दर्शवते ज्याभोवती पृथ्वी फिरते. अक्ष उत्तर आणि दक्षिण ध्रुवांना जोडतो. दर 24 तासांनी, पृथ्वी या जवळजवळ उभ्या अक्षावर फिरते. तथापि, ते फक्त आपल्या दिवसाची किंवा वर्षाची लांबी ठरवत नाही. पृथ्वीच्या परिभ्रमणाचाही ऋतूंवर प्रभाव पडतो.

    अगदी कोरिओलिस इफेक्ट, जो हवेच्या प्रवाहांचा दोष आहे, तो पृथ्वीच्या फिरण्यामुळे होतो. उत्तर गोलार्धात हवा उजवीकडे (घड्याळाच्या दिशेने) वळवली जाते आणि दक्षिण गोलार्धात ती डावीकडे (घड्याळाच्या दिशेने) असते. जेव्हा उच्च-दाबाचा वारा 30 अंश उत्तरेकडून पश्चिमेकडे वाहतो तेव्हा व्यापारी वारे परिणाम करतात. जेव्हा हवेचे प्रवाह पूर्वेकडे वळवले जातात तेव्हा पश्चिमेकडील वाऱ्यांचा परिणाम होतो.

पृथ्वीचा परिभ्रमण महत्त्वपूर्ण तथ्ये

• पृथ्वीचा व्यास उत्तरेपासून दक्षिण ध्रुवापर्यंत १२,७१४ किलोमीटर (७,९०० मैल) आणि विषुववृत्ताद्वारे १२,७५६ किलोमीटर (१२,७५६ मैल) आहे.

• पृथ्वीवरील दिवस मोठा होत आहे.

• लाखो वर्षांपासून, पृथ्वीच्या खंडांमध्ये चक्रीय संबंध आहे.

• सौर किरणोत्सर्गाच्या हानिकारक प्रभावांपासून आपले संरक्षण करण्यासाठी, पृथ्वीचा वितळलेला लोह कोर एक शक्तिशाली चुंबकीय क्षेत्र निर्माण करतो जो ग्रहाभोवती सौर वारा निर्देशित करतो.

• पृथ्वीच्या पृष्ठभागाचा 70% भाग पाण्याने व्यापलेला आहे. त्यातील फक्त 3% गोडे पाणी आहे, 97% खारे पाणी आहे!

• शास्त्रज्ञांनी जगाच्या विविध भागांतील खडकांचे परीक्षण करून ग्रहाचे वय केवळ 4.5 अब्ज वर्षांपेक्षा कमी असल्याचे निश्चित केले आहे.

• पृथ्वीवरील सर्वात अलीकडील बर्फाची प्रगती सुमारे 70,000 वर्षांपूर्वी सुरू झाली आणि 11,500 वर्षांपूर्वी संपली. त्याची सर्वात मोठी मर्यादा 18,000 वर्षांपूर्वी पोहोचली होती.

 "वसुधैव कुटुम्बकम्"

दररोज आपण आपल्या जीवनात रात्रंदिवस होणाऱ्या बदलाचे किंवा घडामोडींचे साक्षीदार असतो. परंतु आपल्या वसुंधरेवर कधी व कुठे काय घडले अश्याच अधिक माहिती जाणून घेण्याकरिता खालील लिंक वर क्लिक करा. 

=> दैनंदिन दिन विशेष.