भारतीय क्रांतिकारक, गदर विद्रोह गटाच्या प्रमुख संयोजकांपैकी एक. रासबिहारी बोस यांना पुण्यतिथी निमित्त विनम्र अभिवादन.
रासबिहारी बोस ब्रिटीश साम्राज्या पासून भारताच्या स्वातंत्र्याच्या लढ्यात सक्रिय सहभाग घेणारे प्रमुख क्रांतिकारी नेते रशबिहारी बोस यांची आज पुण्यतिथी आहे. मातृभूमीचा क्रांतिकारक पुत्र, बोस यांनी वसाहतवादी भूमिका संपवण्यासाठी सुरुवातीला ब्रिटीश निष्ठावंत असल्याचे भासवले. त्यांनी गदर चळवळीत महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आणि 1928 मध्ये इंडियन इंडिपेंडन्स लीगची स्थापना केली.
बोस यांचा जन्म ब्रिटिश भारतातील बंगाल प्रेसिडेन्सी (सध्याचे पश्चिम बंगाल) मधील सुबलदहा गावात 25 मे 1886 रोजी झाला. त्यांनी त्यांचे सुरुवातीचे शिक्षण त्यांचे आजोबा कालीचरण बोस यांच्या देखरेखीखाली घेतले. तरुण वयातच त्यांना ब्रिटीश राजवटीविरुद्ध क्रांतिकारी कार्यात रस निर्माण झाला. युगांतर समूहाच्या क्रांतिकारकांमध्ये त्यांचा सक्रिय सहभाग होता. नंतर त्यांचा संयुक्त प्रांत (सध्याचा उत्तर प्रदेश) आणि पंजाबमधील क्रांतिकारकांशी संपर्क आला.
1912 मध्ये, बोस यांनी इतरांसोबत भारताचे तत्कालीन व्हाईसरॉय लॉर्ड चार्ल्स हार्डिंज यांची हत्या करण्याचा कट रचला. हत्येचा प्रयत्न मात्र यशस्वी झाला नाही. गदर कटात त्यांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली होती. त्याच्या विलक्षण छद्म कौशल्याबद्दल धन्यवाद, तो वसाहती अधिकाऱ्यांच्या जाळ्यात अडकू शकला नाही. तथापि, अधिकाऱ्यांनी “वेषातील मास्टर” वर बंद केल्यामुळे, तो जपानला पळून जाण्यात यशस्वी झाला, जिथे तो बनावट ओळखीखाली राहू लागला.
जपान मध्ये बोस यांनी नोबेल पारितोषिक विजेते रवींद्रनाथ टागोर यांचे नातेवाईक असल्याचे भासवले. त्याने अनेकवेळा आपले निवासस्थान बदलले. नंतर, त्यांचे मुखपृष्ठ उडून गेले परंतु त्यांनी जपानमधील भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीला पाठिंबा गोळा करणे सुरूच ठेवले. 1 सप्टेंबर 1942 रोजी बोस यांनी कॅप्टन मोहन सिंग आणि सरदार प्रीतम सिंग यांच्यासोबत इंडियन नॅशनल आर्मीची स्थापना केली. 1943 मध्ये त्यांनी सुभाषचंद्र बोस यांच्याकडे INA सुपूर्द केली. 21 जानेवारी 1945 रोजी टोकियो, जपान येथे त्यांचे निधन झाले. त्यांच्या मृत्यूपूर्वी त्यांना जपान सरकारने 'ऑर्डर ऑफ द रायझिंग सन' हा पुरस्कार दिला होता.
हे सुद्धा वाचा...! खालील लिंक वर क्लिक करा.
=> भारतीय क्रांतिकारक रासबिहारी बोस यांचे जीवन चरित्र.
![]() |
"वसुधैव कुटुम्बकम्" |