श्री विश्वकर्मा जयंती निमित्त सर्वांना हार्दिक शुभेच्छा..!
हिंदू कॅलेंडर नुसार कन्या संक्रांतीच्या दिवशी श्री विश्वकर्मा पूजा येते. भारताव्यतिरिक्त , नेपाळ मध्ये ही हा एक मोठा सण म्हणून साजरा केला जातो . हा सण साधारणपणे दरवर्षी १७-१८ सप्टेंबर या ग्रेगोरियन तारखेला कर्नाटक , आसाम , पश्चिम बंगाल , बिहार , झारखंड , ओडिशा , त्रिपुरा आणि उत्तर प्रदेश इत्यादी भारतीय राज्यांमध्ये साजरा केला जातो . हा सण प्रामुख्याने विश्वकर्माचे पाच पुत्र, मनु, माया, त्वष्ट्र, शिल्पी आणि देवज्ञान यांच्या मुलांद्वारे साजरा केला जातो. हे विशेषतः कारखाने आणि औद्योगिक क्षेत्रात (सहसा दुकानाच्या मजल्यावर) साजरे केले जाते. विश्वकर्मा हा जगाचा निर्माता आणि देवांचा शिल्पकार मानला जातो.
भारत चंद्र आणि सौर दोन्ही कॅलेंडर पाळतो. चंद्र दिनदर्शिकेवर आधारित सण (बहुतेक हिंदू सण या श्रेणीत येतात उदा.: दिवाळी, दुर्गा पूजा, नवरात्र, होळी इ.) ग्रेगोरियन दिनदर्शिकेनुसार वेगवेगळ्या तारखांना येतात. तथापि, विश्वकर्मा पूजा, मकर संक्रांती इत्यादी इतर सण आहेत जे सौर कॅलेंडरवर आधारित आहेत आणि म्हणूनच दरवर्षी त्याच तारखेला येतात आणि ग्रेगोरियन कॅलेंडरनुसार (जे स्वतः एक सौर कॅलेंडर आहे) एक ते दोन दिवसांच्या फरकाने येतात. कन्या संक्रांतीला किंवा सूर्य कन्या राशीत प्रवेश करतो त्या दिवशी विश्वकर्मा पूजा साजरी केली जाते.
बहुतेक हिंदू सण निश्चित तारखेला साजरे केले जात नाहीत कारण बहुतेक शुभ दिवस आणि सण चंद्र दिनदर्शिका आणि तिथी - चंद्र दिनावर अवलंबून असतात, जे दरवर्षी बदलते. परंतु बहुतेक वेळा विश्वकर्मा पूजा १७ सप्टेंबर रोजी येते (क्वचितच एक किंवा दोन दिवसांचा फरक असू शकतो). कारण विश्वकर्मा पूजेचा दिवस सूर्याच्या संक्रमणाच्या आधारावर मोजला जातो (ज्या दिवशी सूर्य कन्या राशीत प्रवेश करतो). बंगाली भाषेत प्रचलित कॅलेंडरच्या दोन प्रमुख शाळा म्हणजे सूर्यसिद्धांत आणि विशुद्धसिद्धांत. दोघेही एकाच दृष्टिकोनाचे पुरस्कर्ते आहेत. विश्वकर्मा पूजा ही हिंदू धर्मातील विश्वाचे दिव्य शिल्पकार भगवान विश्वकर्मा यांना समर्पित आहे.
हा सण प्रामुख्याने विश्वकर्माच्या पाच पुत्रांच्या स्मरणार्थ साजरा केला जातो : मनु, माया, त्वष्ट्र, शिल्पी आणि देवज्ञान. आपल्या दैवी शिल्पकाराच्या ज्ञानाने जगाच्या कार्यात योगदान देणाऱ्या मुलांद्वारे हा दिवस साजरा केला जातो.
हा सण प्रामुख्याने कारखान्यांमध्ये आणि औद्योगिक क्षेत्रात साजरा केला जातो, बहुतेकदा दुकानांच्या मजल्यावर. हा पूजेचा दिवस केवळ अभियांत्रिकी आणि स्थापत्य समुदायच नव्हे तर कारागीर, कारागीर, यांत्रिकी, लोहार, वेल्डर इत्यादींद्वारे देखील आदराने साजरा केला जातो. औद्योगिक कामगार, कारखाना कामगार आणि इतर. ते चांगले भविष्य, सुरक्षित कामाची परिस्थिती आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, त्यांच्या संबंधित क्षेत्रात यश मिळावे यासाठी प्रार्थना करतात. कामगार विविध यंत्रांच्या सुरळीत कामकाजासाठी प्रार्थना देखील करतात.
श्री विश्वकर्मा पूजा दिन हा हिंदू देवता विश्वकर्मा, दैवी शिल्पकार यांच्यासाठी उत्सवाचा दिवस आहे. त्यांना स्वयंभू आणि जगाचा निर्माता मानले जाते. त्यांनी कृष्णाने राज्य केलेले पवित्र द्वारका शहर, पांडवांची माया सभा बांधली आणि देवांसाठी अनेक भव्य शस्त्रे बनवली . त्यांना ऋग्वेदात उल्लेख केलेला लोहार म्हटले जाते आणि त्यांना स्थाप वेद , यांत्रिकी आणि स्थापत्यशास्त्राचे विज्ञान , असे श्रेय दिले जाते . प्रत्येक कामाच्या ठिकाणी आणि कारखान्यात विश्वकर्माच्या विशेष मूर्ती आणि प्रतिमा स्थापित केल्या जातात. सर्व कामगार एका सामान्य ठिकाणी एकत्र येतात आणि पूजा (भक्ती) करतात . विश्वकर्मा पूजेच्या तिसऱ्या दिवशी, सर्वजण मोठ्या आनंदाने विश्वकर्माजींच्या मूर्तीचे विसर्जन करतात.
![]() |
"वसुधैव कुटुम्बकम्" |